Дури 62,7 отсто од учениците сметаат дека насилството е често или постојано присутно во училишната средина. Најголем број од нив го препознаваат физичкото насилство кое во голема мера е највидливо, а во висок процент е присутно и психичкото и сајбер насилството. Седумдесет отсто од учениците се сведоци на насилно однесување во нивните училишта, но истото не го пријавуваат од бројни причини.
Ова се резултатите од квантитативно истражување спроведено од Тинк тенк организацијата „Аналитика” со кое биле опфатени учениците од скопските средни училишта „Здравко Цветковски”, „Зеф Љуш Марку” и „Шаип Јусуф”. Како што соопштија од „Аналитика”, истражувањето е спроведено на репрезентативен примерок од 305 ученици во училишта со мешан етнички состав.
Целта е да се утврдат видовите на насилство на кои се изложени учениците во средните училишта, согледување на улогата на наставниците во превенција и делување при насилно однесување во училиштата, но и на останатите чинители во образовниот систем, како што се психолошко-педагошката служба, надлежните институции и родителите.
Истражувањето покажува дека високи 70 проценти од учениците се сведоци на насилно однесување во нивните училишта, но истото не го пријавуваат од бројни причини, меѓу кои не знаењето кому да пријават или како да пријават, а да останат аноними пријавувачи.
Бојана Мијовиќ Христовска од „Аналитика” истакна дека согласно истражувањето, високи 83,6 отсто покажуваат дека девојчињата се почестите жртви на родово базираното насилство во училиштата.
На прашањето дали сметаат дека наставниците посветуваат доволно време за едукација за превенција и справување со насилството, висок процент на ученици, односно 82,3 отсто, одговориле дека наставниот кадар посветува најмногу време на ваква едукација.
Речиси во сите училишта постои кодекс на однесување, како и кодекс за постапување при насилство, но сепак тој не е препознаен или не е презентиран на учениците на начин на кој би требало.
Кај 43 отсто од учениците доминира одговорот дека насилството е најчесто прекинато од страна на наставници во училиштето, што посочува на важноста на улогата на наставниот кадар во креирањето на безбедна училишна средина.
Според Тамара Мијовиќ Спасова од „Аналитика”, за да се спречи насилното однесување на учениците, особено е важна континуираната и здрава соработка помеѓу родителите и училиштата.
– Од добиените одговори забележуваме дека 60 отсто од учениците посочуваат на ниска соработка и вклученост помеѓу родителите, наставниците и стручните служби во училиштата. Родителите се најмногу заинтересирани за успехот на нивните деца, а многу помалку за училишната клима и вонучилишните активности кои имаат за цел да ја поттикнат креативноста на учениците, да развијат вештини кај нив и да создадат безбедна и здрава околина, соопштија од „Аналитика”.
Од „Аналитика” сметаат дека образовниот систем, односно училиштата, се исклучително важни во процесот на препознавање и пријавување на случаите на насилство, каде може рано да се открие насилството врз децата, со цел спречување на истото. Важно е да се воспостави отворен и коректен однос помеѓу учениците, наставниците и родителите бидејќи тоа помага во намалување на насилството во училиштата.
– Потребно е стручната служба да работи на развој на конкретни програми за подигање на свесноста за постоење на насилството, на многу повисоко ниво. Потребна е едукација на учениците за превенција од насилство, што ќе придонесе во намалување на насилството во училиштата. За таа цел, клучно е континуирано да се вложува во личниот и професионалниот развој на наставниот кадар и стручните служби во училиштата, со цел истите да стекнат и развијат поголеми вештини и компетенции кои би придонеле во креирањето на подобра училишна клима, соопштија спроведувачите на истражувањето.
Инаку, истражувањето е изработено во рамки на проектот „Развој на култура на мир и превенција на насилство, како основни вредности во образовниот систем во Република Северна Македонија”, со финансиска поддршка од Амбасадата на Канада за Србија, Црна Гора и Северна Македонија.
